خلاصه کتاب مکاتب فلسفی و آراء تربیتی

بخشی از فایل:

آزمایش گرایی دیوئی به همان اندازه درباره مسائل ارزشی صدق م یکند که درباره پژوهش واقعی. وقتی که دیوئی از ایدئالیسم به

پراگماتیسم روی آورد، به تدوین نظریه ارزشی غیرمتافیزیکی دست یازید. او خاستگاه احساسات و افعال اخلاقی و زیبایی شناختی را

تجربه انسانی تلقی کرد، نه شهود واقعیت غایی. برخلاف فلاسفه سنتی واق عگرا و ایدئالیست که جهان را ذاتاً شامل سلسله مراتبی از

نها به شرایط مختلف محیطی می دهند، Ĥ ارزش ها می یافتند، دیوئی با اعتقاد به اینکه ارزش ها در نتیجه پاسخ هایی بروز می کنند که انس

نها با گونه های Ĥ نسبیت گرایی را در اخلاق پذیرفت. به نظر دیوئی نقص عمده نظام های ارزشی سلسله مراتبی در این است که انس

متعددی از نظام های سلسله مراتبی متعارض روبه رو می شوند. هر سلسله مراتبی بر فرض اساسی مبتنی است که متصور است بر مبنای

بدیهی باشد. روش ارزش گذاری دیوئی به منظور وحدت بخشیدن به هدف ها، ابزارها و غایات طراحی شده « عقل سلیم » یکی از اصول

است. وقتی که غایات طراحی شده است. وقتی که غایتی تحقق پیدا م یکند، به ابزاری برای تأمین غایت دیگری تبدیل می شود. اگر

فردی غایت معینی را خواستار باشد، ضروری است که درباره ابزار مناسب و مؤثر برای دستیابی به آن غایت، پرسش هایی به عمل آورد.

اگرچه نظریه ارز شگذاری دیوئی از طرح آزمایش گرایانه پیروی می کند، ولی در عین حال متضمن مفهومی از دموکراسی است که

دلالت های ضمنی وسیعی برای جامعه و آموزش و پرورش دارد. دموکراسی چیزی بیش از ترتیبات سیاسی مرتبط با حکومت های

مردمی و پارلمانی است. در اندیشه دیوئی، دموکراسی ضرورتی اخلاقی و رو ششناختی دارد. جامعه دموکراتیک، به وسیع ترین صورت

نها و همکاری آنان در زندگی و فرایندهای نهادی است. مخالفت دیوئی با دوگرایی فلسفی به Ĥ ممکن، پذیرای مساهمت و مشارکت انس

دوگرایی های اجتماعی نیز تعمیم م ییابد، دوگرایی هایی که موجب می شوند افراد یا گروه ها از هم جدا بمانند و از مشارکت اجتماعی

نها را جدا می کنند، فرصت را برای رشد هوش و غنای Ĥ محروم گردند. جوامعی که بر مبنای طبقه، نژاد، جنسیت، یا قومیت، انس

اجتماعی که محصول آن گونه زندگانی گروهی است که در آن همه آحاد مردم مشارکت دارند، از دست می دهند. ارزش ها را باید بر

حسب سهم آنها در مشارکت و رشد انسانی ارزیابی کرد. در موقعیت های تربیتی، نظریه ارزش دیوئی فعالیت ذهن های جستجوگر را در

فضای باز کلاس درس ترغیب می کند. چنین فضای بازی متضمن این خطر است که ایده ها و ارزش های دیرپا به کناری نهاده شوند یا

دوباره سازی شوند. اما فضای باز کلاس درس به معنای هرج و مرج تربیتی یا رمانتیسم ساد هاندیشانه نیست، بلکه فضای باز مستلزم

ترتیباتی اجتماعی است که کاربرد روش عقلانی، یا همانا روش آزمایشی را برای رویارویی با مسائل انسانی راهبر باشد.